Vrede preken

Ongeveer een maand geleden toen ik uitlegde hoe God zonde vergeeft, bedacht ik me dat één van de sleutels om dit te begrijpen Lucas 23:34 is: “Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen.” Rene Girard merkt over deze tekst op dat dit “de eerste literaire zinspeling naar het onderbewustzijn” is. Met andere woorden, lang voor Freud maakt het Evangelie "het onderbewuste zelf" het middelpunt van verzoening.

Vergeving en berouw

In het westen, in het bijzonder onder invloed van het werk van Jacobus Arminius, zijn we geneigd Gods vergeving te verbinden aan onze “bewuste” keus om berouw te hebben. We zeggen: “God vergeeft ons als we berouw over onze zonden hebben.” Toen ik een vak volgde van James Torrance over Calvijn, liet Torrance zien dat Calvijn het verschil maakte tussen berouw hebben volgens de wet en berouw hebben volgens het evangelie. Berouw volgens de wet betekent: “Als je berouw hebt, zal je worden vergeven.” Berouw volgens het evangelie is: “Omdat je bent vergeven, heb je berouw.” Merk je het verschil? Nu is het waar dat Calvijn dit verbond aan zijn leer van de uitverkiezing: wie uitverkozen zijn om gered te worden voor de eeuwigheid, zouden zich gaan beseffen dat ze vergeven waren en zouden daarom hun wegen veranderen.

Geen lijstjes

Laten we de inzichten van Calvijn nemen en het loskoppelen van de uitverkiezing en onszelf dit afvragen: Aan het kruis bood Jezus verzoening en vergeving aan zijn vervolgers aan, lang voordat één van hen ook maar over berouw nadacht en ondanks het feit dat ze misschien nooit berouw zullen hebben. Dat wil zeggen, ze waren dus vergeven door Jezus en Zijn Vader, onafhankelijk van wat ze beseffen of nog gaan doen. Voor zover het aan de drie-eenheid lag, waren deze moordenaars vergeven. De gruwelijkste misdaad in de geschiedenis van de mensheid, het doden van Jezus, was een daad van vergeving en verzoening. Paulus kon zeggen: “Het is God die door Christus de wereld met zich heeft verzoend: Hij heeft de wereld haar overtredingen niet aangerekend.” (2 Kor 5:19) Met andere woorden, er wordt in de hemel geen lijstje bijgehouden als het om onze zonden gaat.

Loskoppelen van daad en intentie

Hoe zouden we Jezus kunnen volgen in het vergeven van anderen? In zijn verwijzing naar het onderbewustzijn, lijkt het dat Jezus de handeling en de intentie, dus waarom iemand tot die daad komt, loskoppelt. Het lijkt zo te zijn van Jezus kant, dat wat er ook gedaan is (de zondige handeling) het de persoon niet aangerekend kan worden. Met andere woorden, het lijkt er op dat de persoon niet bewust kiest voor zonde. Het lijkt eerder dat erkend wordt, dat wat we doen voortkomt uit diepere delen van onszelf dan we ons beseffen. Jezus koppelt dus de daad van de intentie los.

Opzettelijk of niet?

In ons rechtssysteem is het nodig gebleken, op zoek naar het doen van gerechtigheid, om daad en intentie samen te houden. Weten dat iemand "met voorbedachten rade” handelt, dus of iemand opzettelijk een bepaalde daad verricht heeft, is nodig om een crimineel volledig schuldig te bevinden aan een misdaad. Een advocaat zal er vaak op uit zijn aan te tonen dat de beschuldigde "niet wist wat hij deed”, dus de daad en de intentie van elkaar los te koppelen. Als dit het geval is, wordt de beschuldigde bijvoorbeeld voor behandeling naar een psychiatrische inrichting gestuurd in plaats van naar een strafrechtelijke inrichting. Als we elkaar beschuldigen van het opzettelijk iemand pijn doen, brengen we dàt samen wat God in Jezus losgekoppeld heeft. We moeten geloven dat mensen ons opzettelijk pijn doen om hen te kunnen beschuldigen (en te kunnen rechtvaardigen dat we hen ervoor straffen).

Bewustzijn en onderbewustzijn

Als we zoals God leren om "zondig handelen" te scheiden van "opzettelijk handelen", ontdekken we misschien de vrijheid die we hebben in relatie tot anderen. De "zelf" die we kennen als onze “zelf” (ons ego) is maar het topje van de ijsberg van onze grotere zelf (die de som is van al onze relaties en hun invloed op ons leven). Dus ook de “zelf” die we kennen als de “ander” is maar het topje van de ijsberg van al zijn relaties en invloeden. We doen vaak dingen waarvan, als we er later mee geconfronteerd worden, we zeggen “Ik bedoelde het niet zo”. Wat we daarmee bedoelen is dat ons handelen niet overeenkwam met onze intentie. Daarnaast heeft de “ander” misschien onbewust een vertekend beeld gevormd van onze handeling en intentie vanwege zijn eigen achtergrond, die gevormd is door zijn levensgeschiedenis. God heeft erkend dat we een groot deel van ons leven niet bewust ervaren als op zichzelf functionerende wezens, maar dat er veel onbewust gebeurt door de relaties die ons vormen. Vergeving is de daad om tegen een ander te zeggen “Ik weet dat wat je doet niet iets is dat je zou kiezen om te doen als je helemaal vrij was om te kiezen. Er zijn invloeden en relaties, zoals de omgeving en het gezin waarin je opgroeit, die jouw leven hebben “gedefinieerd”.”

Vrijheid

Vergeef anderen, zoals God ons vergeeft, is dat je erkent dat intentie en daad losgekoppeld moeten worden en daarnaar handelt, zodat als we door anderen pijn gedaan worden we tegen onszelf (en tegen hen) kunnen zeggen: “Ik vergeef je omdat ik weet dat jij het niet bent die zo handelt, maar dat je handelt vanuit gebondenheid aan alle verwarrende en pijnlijke relaties opgebouwd in je levensgeschiedenis.” Kortom, we zijn geroepen om anderen te vergeven zoals God ons vergeeft, ongedwongen, genadevol en onvoorwaardelijk. We worden opgeroepen om een vergevende houding aan te nemen naar anderen toe, voordat ze hun daad bekennen of berouw tonen. De “ander” is vergeven, gelijk wij vergeven zijn. Wat een geweldige vrijheid is dat! Een vrijheid die zorgt dat inkeer kan gaan ontstaan zonder dwang, zonder angst voor vergelding, maar geheel ingegeven door liefde. Het is niet zoals een bekentenis die we worden gedwongen af te leggen. Echt berouw wordt nooit ervaren als een opdracht, maar alleen als een geschenk dat zichtbaar wordt in werkelijke verzoening en vergeving.

Bovenstaande is een vertaling van het artikel:
Action and Intention in Atonement-Michael Hardin, 2017
Michael Hardin is de auteur van "A Jesus driven life. Reconnecting humanity with Jesus"

Meer weten over "Preaching Peace"? https://preachingpeace.org

Vertaald en overgenomen met toestemming van de auteur.

Deze week schreef Peter Enns een interessant blogje over “biblicisme”. Wat is biblicisme? Peter Enns schrijft:

“Biblicism is the tendency to appeal to individual biblical verses, or collections of (apparently) uniform verses from various parts of the Bible, to give the appearance of clear, authoritative, and final resolutions to what are in fact complex interpretive and theological issues generated by the fact that we have a complex and diverse Bible. “

Wat is biblicisme?

Met andere woorden, biblicisme is dat je aan de vaak letterlijke uitleg van een individueel bijbelvers of meerdere Bijbelverzen vanuit allerlei delen van de Bijbel een bepaalde mening tot enige en juiste schriftuitleg verklaart zonder rekening te houden met de complexiteit en diversiteit van de Bijbel. Je neemt één of enkele teksten als bewijs dat je theologische positie de juiste is. Ik zocht even de Nederlandse definitie op en vond deze lekker korte zin: biblicisme is de theologische stroming die de teksten uit de Bijbel zeer letterlijk opvat. Je kent het vast wel. Je schrijft een blog of zet een stukje op Facebook en iemand antwoord met één bijbeltekst om te bewijzen dat je ongelijk hebt……Dat dus!

Interpretatie van Bijbelteksten

Peter Enns geeft in zijn blogje vier punten waardoor je op een diepere manier naar Bijbelverzen gaat kijken en die nodig zijn als we over de betekenis van een tekst willen praten:

De directe literaire/ theologische context van een tekst.
De plaats in de context van het grotere verhaal, dat de Bijbel vertelt (de canonieke context.)
De theologische verschillen, variëteit en veranderingen die we door de bijbel heen tegenkomen.
De geschiedkundige context van waaruit de Bijbelse gedachten ontspringen.

Deze vier punten zijn onderling verbonden en hebben een wisselwerking op elkaar. En om een Bijbeltekst echt te kunnen begrijpen en uitleggen, kun je niet om deze punten heen.

God voor je karretje spannen

We gebruiken biblicisme graag om druk uit te oefenen op anderen en te laten zien dat God achter onze ideeën staat. Het ontslaat ons van de verantwoordelijkheid om eens goed met de tekst te worstelen om uit te vinden wat er echt werkelijk bedoeld zou worden. Daarbij doen we te kort aan de bijbel als we het als stap-voor-stap handleiding of telefoonboek gaan lezen.

Want wat is de Bijbel volgens Enns:

“a complex, diverse, intermingling of wise reflections on life with God, written by the faithful for the faithful.”

(een complexe, diverse mengeling van wijze reflecties op het leven met God, geschreven door gelovige mensen voor gelovige mensen.)

Biblicisme is niet Bijbels, aldus de slotconclusie van Enns.

Wanneer gebruiken we biblicisme?

Ik wil Enns hoofdpunten nog even toelichten met een paar thema’s waarbij erg graag biblicisme gebruikt wordt. Allereerst denk ik aan die paar bijbelteksten die volgens sommigen gaan over homoseksualiteit. Men smijt met een aantal bijbelteksten zonder enige context, waaruit men concludeert dat homoseksuele uitingen zondig zijn. Andere onderwerpen zijn bijvoorbeeld de positie van de vrouw, tienden geven, generatievloeken en het “zaaien van geld” om zegen te ontvangen. Ken je er nog een paar? Vul gerust aan!

Reageren? Misschien kun je iets zeggen over de volgende vragen:

-Wat is de Bijbel volgens jou?

-Ben je het er mee eens dat biblicisme niet Bijbels is?